Kurangkan sisa, jimat sehingga $400 setahun

Pernahkah anda terfikir berapa banyak sisa anda hasilkan dalam sehari?

Demikian terlintas dalam fikiran Cik Azurah Khalid, seorang usahawan, cef dan atlet nasional, sebelum beliau mengamalkan gaya hidup lebih mampan melebihi 15 tahun lalu dan mengalu-alukan sisa sifar.

Lama-kelamaan, tindakan sederhananya untuk membawa beg boleh guna semula telah berubah menjadi satu tabiat. Kini, beliau membawa sama sebuah bekas air bersama kutleri dan straw boleh guna semula dan bekas makanan untuk membungkus makanan atau membawa pulang baki makanan yang beliau tidak dapat habiskan.

Tabiat mampan harian Cik Azurah untuk mengurangkan penggunaan bungkusan pakai buang dan sisa makanan mungkin kelihatan kecil tetapi ia bermakna dan boleh memberi kesan besar kepada alam sekitar. Beliau menganggarkan secara purata, beliau menolak sekurang-kurangnya lima set beg, kutleri dan bekas makanan pakai buang sehari, dengan anggaran penjimatan kos sebanyak $400 dalam setahun.

Mengurangkan bungkusan pakai buang dan sisa makanan membantu memulihara sumber-sumber penting dan mengurangkan sisa yang dihantar ke satu-satunya tapak pelupusan Singapura - tapak pelupusan Semakau, yang dijangka penuh menjelang 2035 pada kadar pelupusan kita kini.

Singapura melupuskan sebanyak 646,000 tan sisa makanan setiap tahun – ini setara dengan setiap orang membuang sekitar dua mangkuk makanan sehari.

Isi rumah dan premis perdagangan di Singapura juga melupuskan 265,000 tan bungkusan - seperti bekas pakai buang, beg plastik pakai buang dan kutleri - cukup untuk mengisi 500 kolam renang bersaiz Olimpik, menurut Agensi Sekitaran Kebangsaan (NEA).

Dengan jumlah besar bungkusan dan sisa makanan sedemikian, Cik Azurah menggesa orang ramai untuk mengambil tindakan, biarpun kecil, untuk cuba mengamalkan 3R – mengurangkan, mengguna dan mengitar semula - dan cuba mengurangkan sisa di dalam kehidupan harian mereka.

“Kita boleh membuat perubahan kecil dengan berkata tidak kepada hidangan sampingan yang kita tidak dapat habiskan atau berkata tidak kepada beg pakai buang jika kita tidak perlukannya,” kata Cik Azurah.

Cik Azurah menunjukkan bahawa setiap individu boleh lebih peka terhadap penggunaan bungkusan dan bahan makanan. Kita boleh memutuskan untuk berkata YA untuk mengurangkan sisa menerusi tindakan kecil harian kita.

Mengimbas saat beliau memulakan restorannya, kafe Wilder, Cik Azurah berkata bahawa beliau mengamalkan sisa sifar sebagai seorang cef, menghentikan penggunaan straw dan mematuhi peraturan berikut di rumah dan restorannya sebanyak mungkin:

● Apabila membeli atau memasak, beri perhatian kepada sukatan sajian. Hidangkan sukatan yang bersesuaian. Jika anda mempunyai baki makanan, gunakannya dalam masakan anda untuk dijadikan hidangan baru. Dan, jika ia tidak boleh digunakan lagi, masukannya dalam bin kompos.

● Kompos sebanyak bahan yang anda boleh. Jadikan sisa makanan kepada “emas hitam” yang berkhasiat buat tanah dan perbaiki mutunya untuk tumbuhan pada masa depan.

● Simpan makanan dengan baik supaya ia tahan lebih lama dan beri keutamaan kepada bahan masakan yang hampir hendak luput.

“Akibat gaya hidup mesra alam saya, saya pernah dipanggil Captain Planet, tetapi ia satu panggilan yang saya berasa bangga kerana saya percaya saya melakukan perkara baik buat bumi kita,” ujar Cik Azurah.

Kata YA pada Sisa Berkurangan

Bagi menyokong Pelan Hijau Singapura, kempen tahunan NEA, Kata Ya kepada Sisa Berkurangan (SYTWL) adalah satu seruan negara untuk mengingatkan tanggung jawab kita terhadap alam sekitar, memberi tumpuan terhadap pengurangan sisa bungkusan dan makanan. Kempen ini mempromosikan kehidupan mampan dengan menggalakkan setiap orang untuk mengamalkan tabiat mudah untuk mengurangkan pembaziran makanan dan penggunaan bungkusan, seperti membawa beg, botol air dan bekas boleh guna semula sendiri, dan membeli dan memesan makanan yang secukupnya.

Inisiatif Komuniti dan Rakan Kongsi untuk mengurangkan sisa

Melebihi 260 rakan kongsi, termasuk korporat, syarikat perusahaan sosial, kumpulan berkepentingan, pertubuhan bukan pemerintah, sekolah-sekolah dan pertubuhan akar umbi menjanjikan sokongan kepada kempen SYTWL pada tahun ini.

Salah satu rakan kongsi SYTWL adalah UnPackt, sebuah kedai runcit mampan yang menawarkan pelanggan pilihan untuk membeli pelbagai barangan bebas bungkusan.

Menjelaskan motivasi beliau untuk membuka UnPackt, seorang pengasas sama, Cik Florence Tay, berkata bahawa “menggalakkan pelanggan untuk hanya membeli makanan yang mereka perlukan tanpa membayar kos bungkusan adalah praktikal dan berpatutan, dan lebih penting lagi, membantu mengurangkan sisa bungkusan makanan,” kata pengasas sama UnPackt, Cik Florence Tay.

Mujurlah, terdapat lebih banyak kesedaran terhadap kedai runcit yang menawarkan membeli-belah bebas bungkusan sekarang berbanding apabila kedai runcit sisa sifarnya mula ditubuhkan pada 2018, menurut Cik Tay.

UnPackt juga menjual bahan makanan yang mempunyai tempoh tarikh luput yang pendek dan tidak kelihatan cantik di kedainya. Barangan yang tidak dijual akan diagihkan semula untuk mengurangkan sisa makanan.

Bagi menggalakkan budaya membawa bungkusan sendiri, UnPackt, menawarkan diskaun 10 peratus dengan kod SYTWL bagi pelanggan sempena kempen SYTWL. Untuk mendapatkan lebih banyak tawaran daripada rakan kongsi SYTWL, layari laman web, go.gov.sg/sytwli.

Kesan kecil, perubahan besar

Inisiatif asas atau komuniti seperti kumpulan penyelamat makanan, Food Rescue Sengkang (FRSK) juga memainkan peranan penting untuk membantu mengawal sisa makanan di Singapura, dengan mengumpul makanan tambahan untuk diedarkan kepada masyarakat.

Dalam seminggu, FRSK pernah mengumpul sehingga 50,000 kilogram buah-buahan dan sayur-sayuran yang tidak sempurna dan mengagihkan kepada sesiapa yang mahu.

Jumlah itu, sama berat dengan melebihi 10 gajah dewasa, hanyalah sebahagian kecil daripada buah-buahan dan sayur-sayuran yang tidak sempurna - lebam, kemek atau tercalar - yang telah diselamatkan oleh FRSK di Singapura.

Usaha FRSK untuk menyelamatkan makanan baik daripada dibuang ke dalam tong sampah disokong oleh sekumpulan relawan yang telah berkembang daripada 10 orang pada 2019 kepada sekitar 80 orang pada 2025.

Relawan tersebut – para individu yang menyokong usaha mengurangkan sisa – akan membantu mengumpul barangan daripada pusat pemborong utama di Singapura seperti Pusat Borong Pasir Panjang. Mereka juga membantu menyusun dan membungkus barang ke dalam pek yang lebih kecil untuk diagihkan semula kepada para penduduk dan tempat-tempat lain seperti rumah jagaan, rumah perlindungan dan pertubuhan keagamaan.

FRSK juga kerap menganjurkan ‘Ugly Fruits and Vegetables Pasar’ di ibu pejabatnya, Hab Thanggam, di 40 Fernvale Road, setiap Sabtu dari 5 petang hingga 7 malam.

Sekitar 15 pasar satelit yang menawarkan barangan serupa turut diadakan di seluruh Singapura.

Salah seorang relawan itu adalah Cik Sarimah Amat, pengasas kumpulan komuniti, Project Pencil Singapore, yang telah bekerjasama rapat dengan FRSK sejak 2023.

Sarimah menganjurkan pasar satelit di bawah kolong Blok 714 Yishun Street 71 sebulan sekali, di mana buah-buahan dan sayur-sayuran yang tidak sempurna serta bahan makanan yang boleh dimakan dan telah diselamatkan diagihkan secara percuma kepada golongan yang memerlukan, terutama warga emas, keluarga berpendapatan rendah dan mereka yang tinggal di flat sewa.

“Kami ingin meningkatkan kesedaran di kalangan penduduk untuk mengurangkan sisa makanan dan mendidik penduduk bahawa mereka masih boleh mendapat jumlah vitamin dan khasiat yang sama daripada buah-buahan dan sayur-sayuran yang tidak kelihatan cantik. Justeru, dengan menganjurkan pasar ini, kami boleh membantu penduduk mengurangkan perbelanjaan mereka,” kata Sarimah.

Ayuh, sertai kempen SYTWL!

Nantikan pelbagai acara dan inisiatif menarik yang boleh disertai individu, keluarga dan peniaga pada tahun ini.

“Waste Less? Say YES!” adalah siri realiti empat episod yang menampilkan pelbagai personaliti mengambil bahagian dalam cabaran untuk menormalkan amalan mampan di senario tempat pembelian harian untuk mengurangkan sisa. Setiap episod akan fokus pada tempat biasa seperti pasaraya, hotel, medan selera dan pusat membeli-belah untuk menunjukkan bagaimana mengurangkan sisa tidak sesukar yang kita fikirkan apabila anda sentiasa memikirkannya pada setiap tempat pembelian. Episod ditayangkan setiap minggu mulai 13 September 2025. Saksikan Episod 1 di sini. Mulai 13 September 2025. Episod akan ditayangkan setiap minggu. 

Yang juga baru dalam kempen SYTWL adalah Waste Less Supermart, sebuah konsep stor pop-up bergerak yang mendidik dan memberi inspirasi kepada masyarakat awam bahawa tindakan mapan mudah, menekankan bahawa setiap tindakan untuk mengurangkan sisa membantu memulihara alam sekitar.

Cara mudah untuk mengurangkan sisa dalam kehidupan harian anda

Mengurangkan sisa lebih mudah daripada orang fikirkan! Setiap orang boleh mengurangkan sisa dengan melakukan perubahan kecil yang boleh memberi kesan besar dari semasa ke semasa.

Justeru, mari amalkan tabiat mudah yang boleh membantu mengurangkan sisa bungkusan dan makanan sambil menjimat perbelanjaan isi rumah.

KURANGKAN PENGGUNAAN BUNGKUSAN PAKAI BUANG

Bila di rumah:

- Tinggalkan beg boleh guna semula berdekatan pintu masuk atau simpan beberapa beg boleh guna semula di dalam beg anda.

- Pilih untuk tidak mengambil kutleri pakai buang apabila memesan makanan di dalam talian. Bila membeli-belah di kedai runcit:

Bila membeli-belah di kedai runcit:

- Bawa beg, botol air dan bekas boleh guna semula.

- Katakan tidak kepada beg pakai buang jika anda boleh membawa barangan di dalam kocek atau beg peribadi anda.

Bila makan di luar:

- Simpan botol, bekas dan kutleri boleh guna semula di pejabat untuk makan tengah hari dan gunakannya untuk mengambil makanan dan minuman

- Enggan ambil pemegang cawan pakai buang, kutleri dan straw minuman jika boleh.

KURANGKAN SISA MAKANAN

Bila di rumah:

- Periksa peti sejuk/pantri anda dan senaraikan barang yang ingin dibeli sebelum membeli-belah di kedai runcit. Beli hanya barangan yang tersenarai untuk mengelakkan pembelian impulsif.

- Semasa menyimpan makanan, periksa pantri dan peti ais anda dengan kerap dan simpan barang makanan yang hampir dengan luput di tempat yang anda boleh melihatnya dengan mudah supaya anda boleh menghabiskannya secepat mungkin.

Bila makan di luar:

- Apabila memesan makanan, minta kurangkan nasi atau mi jika anda selalu tidak dapat menghabiskan makanan dan kata ‘tidak’ kepada hidangan sampingan yang anda tidak makan.

Untuk mendapatkan lebih banyak tip mengurangkan sisa, layari laman web, go.gov.sg/sytwl.

Rencana ini dibawakan oleh Agensi Sekitaran Kebangsaan.