Isu ketakwaan pemimpin penting bagi pelajar M’sia, namun isu asas juga kritikal

Satu tinjauan terbaru ke atas enam negara Asia Tenggara yang dijalankan oleh Iseas-Institut Yusof Ishak menunjukkan bahawa mahasiswa Malaysia menghargai kepentingan ketakwaan agama dalam golongan elit politik mereka – lebih daripada pelajar dari mana-mana negara lain.

Bagi ahli politik yang mengintai pilihan raya umum akan datang, ini sepatutnya memberi banyak perkara untuk difikirkan.

Walaupun mereka mungkin cuba memanfaatkan gelombang ketakwaan dalam kalangan belia Malaysia, isu kehidupan seharian juga penting.

Penemuan dalam tinjauan ‘Youth and Civic Engagement in Southeast Asia: A Survey of Undergraduates in Six Countries 2024’ (Penglibatan Belia dan Sivik di Asia Tenggara: Tinjauan Ke Atas Mahasiswa di Enam Negara 2024) memberikan gambaran yang baik tentang jangkaan pengundi muda Malaysia terhadap pemimpin politik mereka, khususnya dalam bidang gelombang keislaman.

Secara keseluruhan, 3,081 mahasiswa dari Indonesia, Malaysia, Singapura, Thailand, Filipina dan Vietnam telah mengambil bahagian dalam tinjauan tersebut.

Antara peserta, 506 adalah daripada kampus Malaysia di universiti awam utama seperti Universiti Malaya, Universiti Kebangsaan Malaysia, Universiti Islam Antarabangsa Malaysia, Universiti Sains Malaysia, Universiti Teknologi Mara, universiti di Malaysia Timur dan universiti swasta.

Daripada jumlah keseluruhan responden Malaysia, 47.2 peratus adalah lelaki dan 52.8 peratus perempuan.

Mereka yang mempelajari mata pelajaran Sains, Teknologi, Kejuruteraan dan Matematik (Stem) menyumbang 54.4 peratus daripada responden, manakala selebihnya mempelajari seni, kemanusiaan, sains kemasyarakatan, undang-undang, ekonomi dan perniagaan.

Para responden tersebut berumur antara 18 dengan 24 tahun, bermakna mereka adalah pengundi yang layak.

Pada sekitar 2021-2022, Malaysia melaksanakan undang-undang yang menurunkan umur mengundi daripada 21 tahun kepada 18 tahun (Undi18).

Tinjauan yang dijalankan antara Ogos dengan Oktober 2024 itu meliputi isu seperti penglibatan media sosial belia dan keyakinan terhadap pemerintah mereka.

Tiga isu utama yang paling membimbangkan mereka ialah “pengangguran dan kemelesetan ekonomi” (89.3 peratus), “rasuah” (85.5 peratus), dan “jurang sosioekonomi yang semakin melebar dan peningkatan jurang pendapatan” (84.8 peratus).

Dalam kalangan responden, pelajar Malaysia yang paling menganggap tahap keagamaan calon politik sebagai penting.

Sebanyak 75.9 peratus berkata agama calon politik atau pemimpin kerajaan adalah penting bagi mereka (di Indonesia, angka itu lebih rendah, iaitu 67.9 peratus).

Tinjauan itu bukan sahaja melibatkan pelajar Islam tetapi juga penganut agama lain, walaupun majoriti responden adalah Melayu/Islam.

Hanya 57.5 peratus responden mengatakan kerajaan dan pemimpin politik agama berbeza boleh mewakili mereka dengan secukupnya, walaupun negara itu telah mencapai kemerdekaan dan pembangunan negara selama lebih 60 tahun yang menekankan kepelbagaian budaya.

Apabila ditanya betapa pentingnya agama atau kepercayaan rohani dalam kehidupan mereka, 93.9 peratus responden Malaysia berkata ia sangat penting atau agak penting.

Daripada enam negara itu, hanya rakyat Indonesia yang mendapat undi lebih tinggi daripada Malaysia (dengan kelebihan sebanyak 1.4 peratus).

Penemuan ini konsisten dengan banyak tinjauan yang dijalankan ke atas belia Malaysia seperti Tinjauan Belia Negara 2024 oleh firma kajian Merdeka Center.

Daripada tinjauan itu, seseorang boleh menduga bahawa belia Malaysia memberi penekanan yang kuat terhadap pembelajaran agama dan penyampaian melalui penceramah personaliti.

Ini boleh menjelaskan mengapa pendakwah popular berkembang maju di negara itu tanpa sokongan pertubuhan dan institusi.

Sejak pilihan raya umum 2022, terdapat cakap-cakap bahawa Malaysia sedang mengalami Gelombang Hijau, yang bermakna ia menjadi semakin konservatif Islam.

Parti Islam SeMalaysia (PAS) yang konservatif menguasai empat negeri di Semenanjung Malaysia: Kelantan, Terengganu, Kedah, dan Perlis.

Mereka mengulangi prestasi mengagumkan ini dalam pilihan raya negeri pada tahun berikutnya dengan mencapai kemenangan besar di Kelantan, Terengganu, dan Kedah.

Kesan peranan agama, khususnya Islam, dalam politik Malaysia sudah berlaku selama lima dekad sejak apa yang dipanggil gerakan kebangkitan Islam pada 1970-an.

Membalikkan arus keislaman akan menjadi cabaran bagi golongan elit Malaysia kerana Islam telah menjadi norma yang mapan, terutamanya di Semenanjung (atau Barat) Malaysia.

Walaupun benar bahawa orang Islam di Sarawak dan Sabah hidup dalam masyarakat yang lebih berbilang budaya berbanding dengan rakan sejawat mereka di negeri-negeri Malaysia Barat, ahli politik Malaysia Timur biasanya akan kekal berkecuali terhadap perkembangan Islam konservatif di negeri Malaysia Barat, melainkan ia memberi kesan kepada mereka, seperti penggunaan istilah “Allah” (Tuhan dalam Islam) dalam Injil.

Islam Konservatif akan kekal sebagai ciri utama untuk para lulusan Malaysia masa depan.

Ahli politik yang ingin melibatkan mereka mesti mempertimbangkan jiwa mahasiswa sekarang dan mereka yang berada di sekolah menengah.

Walau bagaimanapun, belia Malaysia tidak bersikap acuh tak acuh terhadap perkara penting lain di luar agama.

Tiga isu teratas yang diketengahkan – pengangguran dan kemelesetan, rasuah dan jurang sosioekonomi yang semakin meluas – menekankan kepentingan isu-isu dalam kehidupan seharian.

Sebagai contoh, pada 25 Januari 2025, kira-kira 200 mahasiswa membuat bantahan di hadapan kompleks beli-belah Sogo di Kuala Lumpur bagi menggesa kerajaan menangani rasuah.

Ahli politik Malaysia akan terus mempergunakan isu agama untuk kepentingan politik.

Namun begitu, dapatan tinjauan itu memberikan peringatan yang tegas kepada ahli politik bahawa mempamerkan ketakwaan atau menyelitkan ayat Al-Quran dalam ucapan mereka sahaja tidak mencukupi.

Kerajaan campuran pelbagai budaya yang dipimpin oleh Perdana Menteri Malaysia, Datuk Seri Anwar Ibrahim, banyak menggunakan istilah Islam.

Begitu juga Perikatan Nasional secara zahirnya memperjuangkan perpaduan Melayu/Islam.

Tetapi mereka harus mengelak daripada bergantung semata-mata kepada politik identiti untuk merebut undi.

Golongan belia juga bimbang, jika tidak lebih bimbang, tentang isu pekerjaan, keluarga, pendidikan, dan perumahan.

Jika tidak ditangani, pengangguran siswazah dan ketidakpadanan kemahiran yang berterusan boleh membawa kepada penghijrahan ke negara lain yang menawarkan peluang yang lebih baik.

Penulis ialah Zamil Kanan dan Penyelaras bagi Program Pengajian Budaya dan Sosial Serantau, Iseas – Institut Yusof Ishak. Rencana ini kali pertama diterbitkan di laman Fulcrum.sg, yang diterbitkan Iseas– Institut Yusof Ishak.